23 فروردین 1344 در رسانه‌ها

دستور شاه برای مراقبت شدید نسبت به اقدامات آیت‌الله میلانی و اعمال محدودیت علیه ایشان!

بر اساس یک سند ساواک به تاریخ 23 فروردین 1344 «تشریف‌فرمایی شاهنشاه به مشهد و فرمایشاتی که در باشگاه افسران¹ ایراد فرمودند و در روزنامه‌ها و رادیو خراسان منتشر گردید عالی‌ترین حسن اثر در بین تمام طبقات به‌خصوص متعصبین مذهبی نمود. استقبال و بدرقه از شاهنشاه با بهترین تشریفات برگزار گردید. موضوع شرفیابی میلانی در تهران به وسیله تیمسار سپهبد امیر عزیزی² به عرض رسید. فرموده بودند این شخص قابل اعتماد نیست و نبایستی به اظهاراتش توجه نمود و مراقبت کامل³ از او به عمل آید که در اجرای فرمان مبارک شاهانه اعمال و رفتار وی شدیدا تحت مراقبت بوده و این ساواک تصمیم دارد به طوری وی را محدود و تحت فشار قرار دهد که ناچار به ترک کشور گردد».

در ادامه این سند آمده است: «فعلا پرونده سیدمحمدعلی میلانی، فرزند وی که در دادگاه لشکر بود، به جریان افتاد و درباره محدود نمودن ایاب و ذهاب منزلش اقدام لازم به عمل آمد که از رسیدن وجوهات و سهم امام به وی جلوگیری شود. به هیچ نوع تقاضای وی ترتیب اثر داده نخواهد شد و در تنگنا قرار خواهد گرفت».⁴

 

جریان حادثه تیراندازی کاخ مرمر به روایت روزنامه «اطلاعات»!

روزنامه «اطلاعات» در سرمقاله شماره امروز خود به شرح ماجرای ترور شاه پرداخت و نوشت: از صبح شنبه که این حادثه روی داد و جسته گریخته خبر منتشر شد تا دیروز که موضوع روشن شد و معلوم گردید دست خیانتکاری باز از آستین برآمده و قصد جان شاهنشاه عزیز و محبوب ما را کرده است نگرانی شدیدی در افکار مردم پیدا شد.

آیا دشمنان وطن در این حادثه دخالت داشته‌اند؟ بدین سبب ما تا آنجا که اطلاع یافته‌ایم افکار عمومی را از واقعه شوم شنبه ۲۱ فروردین در کاخ مرمر آگاه می‌سازیم:

اعلیحضرت همایونی همه‌روزه در ساعت ۹ صبح از کاخ اختصاصی با اتومبیل تشریف‌فرمای کاخ مرمر می‌شوند و در دفتر کار خود مشغول رسیدگی به امور مهم و پذیرش شخصیت‌های داخلی و خارجی می‌گردند. ساعت ۹ صبح روز شنبه برحسب معمول با اتومبیل جلوی کاخ مرمر پیاده شدند تا داخل سرسرای عمارت شوند و در دفتر کار خویش مستقر گردند.

اتومبیل بلافاصله از جلوی عمارت دور می‌شود. در همین موقع که شاهنشاه روانه در بزرگ ورودی کاخ بودند از فاصله چهل متری کنار عمارت، سرباز وظیفه گارد [...] که مسلسل به دست داشت (همچنان که سربازان محافظ همه دارای همین اسلحه می‌باشند) شروع به تیراندازی می‌کند و به سوی در عمارت با عجله حرکت می‌کند. هیچ یک از تیرها به هدف نمی‌رسد، جز اینکه باغبان کاخ که در گوشه‌ای بوده مجروح می‌شود و اعلیحضرت همایونی وارد سرسرا می‌شوند و به اتاق کار خود تشریف می‌برند، ولی سرباز وظیفه گارد با عجله خود را به داخل سرسرا می‌رساند.

صدای اولین شلیک تیرها، یکی از محافظین شاهنشاه را که دورتر ایستاده بود متوجه واقعه می‌سازد و به سوی کاخ می‌دود و در موقعی که سرباز وظیفه [...] در داخل سرسرا مشغول تیراندازی بود و یکی از محافظین شاه را سخت مجروح کرده بود می‌رسد و ضارب را هدف گلوله قرار می‌دهد، ولی هنوز ضارب از پای نیفتاده و به شلیک خود ادامه می‌داد که گلوله‌های بعدی محافظین او را از پای درمی‌آورد و به زمین می‌افتد. اما [...] محافظ فداکار و شجاع شاهنشاه نیز در تیراندازی مسلسل ضارب سخت مجروح می‌شود و به زمین می‌افتد و فدایی دیگر به همین کیفیت در خون خود می‌غلطد و پیشخدمت دیگر اعلیحضرت از ناحیه دست و بازو مجروح می‌شود و به این ترتیب دو تن از خدمت‌گزاران صدیق و فداکار شاهنشاه شهید می‌شوند و آن خائن هم کشته می‌شود.

این صحنه شوم و وحشت‌انگیز با کشته شدن سه نفر و مجروح شدن دو نفر در فاصله چند ثانیه پایان می‌یابد و در همین موقع بر اثر صدای تیراندازی، مأمورین گارد و افسران و اعضای دربار به محل حادثه می‌رسند و مجروحین و مقتولین را به بیمارستان می‌فرستند.

[...] دو نفر از سربازان فداکار شاهنشاه در راه بیمارستان فوت می‌کنند، ولی ضارب در اثر تیرهای دوم و سوم جان می‌دهد. حال دو مجروح دیگر خطرناک نیست.

تمام این حادثه در چند ثانیه در سرسرای کاخ مرمر پشت در اتاق دفتر شاهنشاه درحالی‌که اعلیحضرت همایونی در اتاق خود بوده‌اند تا کار روزانه را آغاز فرمایند روی می‌دهد.

هنوز هم معلوم نیست که سرباز وظیفه گارد دچار جنون آنی شده و دیوانه‌وار بدون هدف این اعمال خائنانه را انجام داده یا دست جنایت‌پیشه‌ای در این کار وارد بوده و محرکینی در این امر دخالت داشته‌اند.

خیلی بعید به نظر می‌رسد که توطئه‌ای در کار بوده، ولی درهرحال حادثه آن‌قدر وحشت‌انگیز و آن‌قدر تأثرآور و آن‌قدر مشمئزکننده است که هر کس شنید دچار بهت و حیرت و تأسف و نگرانی و اندوه فراوان  گردید.⁵

 

«ازدواج دانشجویان در خارج امر خصوصی است»

دیروز مجلس شورای ملی، لایحه دانشجویان ایرانی مقیم خارجه را برای شور اول مورد بررسی قرار داد و لایحه همراه پیشنهادات نمایندگان برای رسیدگی مجدد به کمیسیون مربوطه ارجاع شد.

به موجب این لایحه تحت شرایطی، گذرنامه عادی دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور به گذرنامه تحصیلی تبدیل می‌شود.

دیروز هنگام بررسی این لایحه یکی از نمایندگان پیشنهاد کرد که تبصره‌ای به لایحه افزوده شود که به موجب آن گذرنامه تحصیلی دانشجویان که در خارجه زن می‌گیرند به گذرنامه عادی تبدیل شود. این پیشنهاد همراه لایحه برای بررسی و تبادل نظر در شور دوم به کمیسیون فرهنگ فرستاده شد.

روزنامه «اطلاعات» نوشت: خبرنگار پارلمانی ما امروز درباره این پیشنهاد با چند تن از نمایندگان عضو کمیسیون فرهنگ مجلس شورای ملی تماس گرفت.

خانم جهانبانی دراین‌باره گفت: من اظهار نظر فوری نمی‌کنم. این موضوع البته در کمیسیون مطرح خواهد شد و من در آنجا نظر خود را اعلام خواهم کرد. به نظر من نباید سخت‌گیری کامل شود، بلکه با توجه به جوانب امر باید برای این کار حدودی قائل شد.

به نظر من باید جوانان را راغب به ازدواج با دختران ایرانی ساخت. من به این نکته رسیده‌ام که شرایط ازدواج در کشور ما سخت است و به قول دامادها، مادرزن‌ها بیشتر سخت‌گیری می‌کنند و جوانان را از ازدواج با دختران بری می‌سازند.

خانم هاجر تربیت نیز دراین‌باره گفت: این دانشجویان که می‌روند در خارج تحصیل می‌کنند و در آنجا زن می‌گیرند طبیعتا علاقه‌ای به کشور متبوع زن خود احساس می‌کنند. من به دانشجویان روی تجربه‌ای که دارم توصیه می‌کنم که زن خارجی نگیرند؛ چون اغلب این زن‌ها همین که به ایران می‌آیند بنای ناسازگاری را می‌گذارند.

به طور کلی من موافقم که به ترتیبی جوانان را از ازدواج با دختران خارجی منع کرد.

خانم ابتهاج سمیعی نیز گفت: به نظر من ازدواج یک امر خصوصی است؛ نباید آن را در چهارچوب مقررات قرار داد. من با این پیشنهاد مخالفم و نظرم این است که باید از طریق تربیت جوانان و آماده کردن روحیه آنان برای زندگی با دختران ایرانی، آنان را از ازدواج با دختران خارجی منع کرد.

آقای موسوی ماکوئی گفت: پولی که به صورت ارز به دانشجو داده می‌شود آن‌قدر نیست که بتواند با آن یک زن را اداره کند؛ بنابراین من با پیشنهاد مزبور مخالفم؛ زیرا ازدواج یک امر اختصاصی است و نباید قانونا منع گردد یا شرایط آن مشکل شود.

 

شرکت نفت بین‌المللی دریایی ایران تشکیل گردید

بعدازظهر دیروز نخستین جلسه مجمع عمومی «شرکت نفت بین‌المللی دریایی ایران» به ریاست آقای دکتر محمدعلی موحد تشکیل شد و در این جلسه اساسنامه شرکت به تصویب رسید.

«شرکت نفت بین‌المللی دریایی ایران» از طرف شرکت ملی نفت ایران با مشارکت گروه شرکت‌های نفتی آجیپ فیلیپس و کمیسیون نفت و گاز هند به منظور بهره‌برداری از قسمتی از بخش یک نفتی کشور واقع در آب‌های خلیج فارس تشکیل یافته است. ریاست هیئت‌مدیره این شرکت را آقای امیرقلی آذری به عهده دارد و مدیریت عامل آن با آقای سار کی است. آقایان مهندس احمد فرهی، مهندس مجید نویدی، مهندس هوشنگ صفاری، چگونی، اختر زمان، یونک به سمت اعضای هیئت‌مدیره و آقایان آق اولی و دکتر فرانکو لوگلی به سمت بازرسان شرکت نفت بین‌المللی دریایی ایران تعیین گردیده‌اند.

شرکت نفت بین‌المللی دریایی ایران در منطقه‌ای به مساحت ۷۹6۰ کیلومتر مربع از آب‌های خلیج فارس اقدام به عملیات اکتشاف و استخراج نفت خواهد کرد.

 

مردم همایونشهر از مصرف برق خودداری کرده‌اند

روزنامه «اطلاعات» نوشت: از چهار روز قبل مردم همایونشهر به علت افزایش نرخ برق به عنوان مبارزه با گران‌فروشی از مصرف برق خودداری کردند و هم‌اکنون چهار شبانه‌روز است که همایونشهر شب‌ها خاموش است.

تا چندی قبل بهای برق در همایونشهر کیلو واتی چهار ریال بود و از طرف شهرداری یک ریال به نرخ برق افزوده شد و بهای برق کیلو واتی پنج ریال اعلام گردید. اهالی به عنوان اعتراض نسبت به افزایش نرخ برق، از مصرف آن خودداری نموده و در پرتو شمع و چراغ‌های نفتی به‌سر بردند و این جریان همچنان ادامه دارد. مسئولان مربوطه می‌گویند افزایش نرخ برق بر مبنای تصویب وزارت کشور و  استانداری اصفهان است، ولی اهالی همچنان به این افزایش نرخ اعتراض دارند و فعلا به شمع و چراغ نفتی پناه برده‌اند.⁶

 

 

 

• منبع
• http://www.iichs.ir/s/19744

1. شاه در 17 فروردین 1344 به مشهد رفت؛ پس از بازدید آستان قدس رضوی در سر میز شام باشگاه افسران گفت: علاقه من به این درگاه، در حقیقت جنبه خانوادگی دارد!! و اگر دقت کرده باشید، پدر من اصرار داشت که به دنبال اسم تمام فرزندانش کلمه «رضا» وجود داشته باشد.

رک: هفت‌هزار روز تاریخ ایران و انقلاب اسلامی، زیر نظر غلامرضا کرباسچی، ج 1، ص 220.

2. سیدصادق امیرعزیزی در 29 اردیبهشت 1342 به سمت استانداری خراسان و نیابت تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد. وی تا مهرماه 1344 در این سمت باقی بود.

امیرعزیزی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی و متوسطه وارد خدمت ارتش شد و مراحل ترقی را در حکومت محمدرضا پهلوی تا فرماندهی ژاندارمری کل کشور و نیز تصدی وزارت کشور در کابینه مهندس جعفر شریف‌امامی طی کرد.

رک: قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک، ج 2، فیضیه، ص 247.

3. در اسناد گذشته، موضوع ملاقات آیت‌الله میلانی با شاه نیز مطرح شده بود. [رک: روزشمار 14 فروردین 1344] عوامل رژیم شاه در تهران و خراسان، هرگاه شاه قصد رفتن به مشهد را داشت، تلاش می‌کردند با هر وسیله ممکن (از وعده وعیدها) بتوانند، نظر مقامات ذی‌نفوذ روحانی را برای ملاقات با شاه جلب نمایند. چون عناصر ساواک خراسان با هماهنگی با استاندار وقت (سپهبد امیرعزیزی) نتوانستند نظر آیت‌الله میلانی را به منظور شرکت در مراسم ملاقات با شاه جلب نمایند، به همین جهت به‌شدت از موضع آیت‌الله میلانی عصبانی شدند و عزیزی دستور ایجاد تضییقات و مراقبت کامل را به منظور تحت فشار قرار دادن آیت‌الله میلانی صادر کرد.

4. آیت‌الله سیدمحمدهادی میلانی به روایت اسناد ساواک، ج 2، ص 306.

5. اطلاعات، 23 فروردین 1344، ص 2. جاهای خالی [...] از یادداشت منتشرشده در روزنامه «اطلاعات» بوده و به نظر می‌رسد در بازبینی نهایی توسط ساواک از متن حذف شده است.

6. همان، ص 13.